در دنیای پرتلاطم و پیچیده اقتصاد جهانی، پنج کشور بزرگ و نوظهور اقتصادی دست به دست هم داده‌اند تا آینده‌ای روشن‌تر و بهتر را برای خود و جهان رقم بزنند. برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی با تشکیل گروه بریکس، نویدبخش عصر جدیدی از همبستگی و پیشرفت شده‌اند.
این کشورهای قدرتمند، با ایده‌های جسورانه و همکاری‌های راهبردی، نشان داده‌اند که می‌توان بر چالش‌های جهانی پیروز شد و مسیرهای تازه‌ای برای توسعه و رشد ترسیم کرد. از تأسیس بانک توسعه جدید تا پروژه‌های انرژی‌های پاک و ابتکارات نوین در حوزه علمی و فناوری، بریکس به نمادی از توانمندی و همکاری تبدیل شده است. در این مقاله، به داستان جذاب بریکس، دستاوردهای بزرگ، چالش‌های موجود و آینده این گروه می‌پردازیم و می‌بینیم چگونه بریکس به یکی از نیروهای کلیدی در اقتصاد جهانی تبدیل شده است.
داستان بریکس: پیمانی برای آینده
در اوایل قرن بیست و یکم، جهان با تحولات اقتصادی جدیدی مواجه شد. پنج کشور بزرگ و نوظهور اقتصادی تصمیم گرفتند تا با همکاری یکدیگر، مسیر تازه‌ای برای توسعه و پیشرفت ایجاد کنند. این کشورها شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بودند که بعدها به نام “بریکس” شناخته شدند؛ مخففی از نام این پنج کشور به انگلیسی (Brazil, Russia, India, China, South Africa).
ایده اولیه تشکیل این گروه توسط ترنس جیمز اونیل (Terence James O’Neill)، یک اقتصاددان برجسته از بانک گلدمن ساکس، مطرح شد. او در سال 2001 با انتشار مقاله‌ای به بررسی نقش کشورهای نوظهور اقتصادی پرداخت و پیش‌بینی کرد که این کشورها تا سال 2050 به اقتصادهای بزرگی تبدیل خواهند شد و تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد جهانی خواهند داشت. اونیل استدلال کرد که این کشورهای نوظهور دارای پتانسیل‌های اقتصادی بالایی هستند و اگر به طور مشترک عمل کنند، می‌توانند نهادهای اقتصادی جهانی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی را تحت تأثیر قرار دهند.
این ایده بذر اولیه تشکیل گروه بریکس بود. اولین نشست رسمی گروه بریکس در سال 2009 برگزار شد. در این نشست، برزیل، روسیه، هند و چین به عنوان اعضای اولیه حضور داشتند و اندکی بعد، در سال 2010، آفریقای جنوبی نیز به این گروه پیوست. این نشست‌ها با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی، توسعه‌ای و سیاسی بین کشورهای عضو، افزایش تجارت داخلی و خارجی، و کاهش وابستگی به اقتصادهای توسعه‌یافته آغاز شدند.
اعضای بریکس با انگیزه‌ای مشترک گرد هم آمدند: افزایش نفوذ و تأثیرگذاری در نهادهای جهانی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی. آن‌ها به دنبال راه‌هایی بودند تا از چالش‌های جهانی مشترک عبور کنند و فرصت‌های جدیدی برای توسعه و پیشرفت اقتصادی خود ایجاد کنند.
سال‌ها گذشت و بریکس به یک اتحادیه قوی و مؤثر تبدیل شد. این گروه نه تنها در جهت تقویت همکاری‌های بین‌المللی تلاش کرد، بلکه به نمادی از همبستگی و همکاری در دنیای نوین تبدیل شد. اکنون، بریکس به عنوان یک نیروی مهم در عرصه جهانی شناخته می‌شود و اهداف بلندی برای آینده دارد.
این داستان ادامه دارد و هر ساله با تلاش‌های جدید و همکاری‌های بیشتر، اعضای بریکس به دنبال دستیابی به آرزوهای بزرگ‌تری هستند. از افزایش تجارت داخلی و خارجی گرفته تا کاهش وابستگی به اقتصادهای توسعه‌یافته، بریکس با قدرت و امید به آینده‌ای روشن‌تر پیش می‌رود.
دستاوردهای گروه بریکس
- تأسیس بانک توسعه جدید (NDB):
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بریکس، تأسیس بانک توسعه جدید (NDB) در سال 2014 است. این بانک با هدف تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی و توسعه‌ای در کشورهای عضو بریکس و سایر کشورهای در حال توسعه تأسیس شد.
- پروژه نیروگاه‌های خورشیدی در هند:
یکی از پروژه‌های مهم این بانک، تأمین مالی ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی در هند بود. این پروژه‌ها نه تنها به تولید انرژی پاک و پایدار کمک کردند، بلکه دسترسی به برق در مناطق مختلف را بهبود بخشیدند. این تلاش‌ها نمونه‌ای از تعهد بریکس به حمایت از پروژه‌های زیست‌محیطی و پایدار بود.
- افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری
کشورهای عضو بریکس توانسته‌اند تجارت و سرمایه‌گذاری میان خود را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
- ایجاد منطقه آزاد اقتصادی بریکس
یکی از اقدامات برجسته بریکس، تأسیس منطقه آزاد اقتصادی مشترک بود. این منطقه به کاهش تعرفه‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری و تقویت تجارت داخلی کمک کرده است. نتیجه این اقدامات، تقویت اقتصادهای داخلی و کاهش وابستگی به اقتصادهای توسعه‌یافته بود.
نکته: “منطقه آزاد اقتصادی” ناحیه‌ای است با قوانین اقتصادی و تجاری خاص که هدف آن جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت تجارت است. این مناطق معمولاً تعرفه‌های واردات و صادرات کمتر یا صفر دارند و تسهیلات مالی و قانونی برای کسب‌وکارها فراهم می‌کنند.
- پروژه‌های زیربنایی مشترک
بریکس در پروژه‌های زیربنایی مشترک مانند ساخت راه‌ها، پل‌ها، و نیروگاه‌ها سرمایه‌گذاری کرده است. این پروژه‌ها به توسعه اقتصادی و بهبود زیرساخت‌های کشورهای عضو کمک کرده‌اند.
- پروژه ساخت راه‌آهن در آفریقای جنوبی:
کشورهای عضو بریکس در این پروژه همکاری کردند تا شبکه حمل و نقل ریلی آفریقای جنوبی را توسعه دهند. این پروژه به بهبود تجارت و ارتباطات کمک کرده و توانمندی‌های فنی کشورهای عضو را تقویت کرده است.
- همکاری‌های علمی و فناوری
کشورهای عضو بریکس در زمینه‌های علمی و فناوری همکاری‌های گسترده‌ای داشته‌اند. این همکاری‌ها شامل تحقیقات مشترک، تبادل دانش و فناوری، و برنامه‌های آموزشی و پژوهشی است.
- برنامه بریکس برای تحقیقات مشترک در زمینه واکسن کووید-۱۹:
برنامه بریکس برای تحقیقات مشترک در زمینه واکسن کووید-۱۹: این برنامه توسط کشورهای عضو بریکس اجرا شد تا واکسن‌های مؤثر و ایمن برای کووید-۱۹ را توسعه دهند. پژوهشگران از این کشورها با همکاری در تبادل دانش و فناوری، به تسریع روند تحقیقات و بهبود سلامت عمومی کمک کردند.
تأثیرگذاری در نهادهای بین‌المللی
بریکس توانسته است نقش و صدای کشورهای عضو را در نهادهای بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی تقویت کند. این تأثیرگذاری به کشورهای عضو کمک کرده است تا در تصمیم‌گیری‌های جهانی نقش بیشتری ایفا کنند.
تأثیرگذاری بریکس در صندوق بین‌المللی پول (IMF)
در سال 2010، گروه بریکس نقش مهمی در اصلاحات صندوق بین‌المللی پول ایفا کرد. کشورهای عضو بریکس به طور مشترک خواستار افزایش سهم و نمایندگی کشورهای در حال توسعه در صندوق بین‌المللی پول شدند. به دنبال این تلاش‌ها، اصلاحات مهمی در ساختار رأی‌دهی صندوق بین‌المللی پول انجام شد که سهم کشورهای عضو بریکس و دیگر کشورهای نوظهور اقتصادی در تصمیم‌گیری‌های این نهاد را افزایش داد.
این تغییرات به کشورهای عضو بریکس و دیگر کشورهای در حال توسعه امکان داد تا نقش بیشتری در تصمیم‌گیری‌های صندوق بین‌المللی پول داشته باشند و سیاست‌های اقتصادی جهانی را تحت تأثیر قرار دهند.
چالش‌های گروه بریکس: مسیری پر فراز و نشیب به سوی همبستگی
تفاوت‌های اقتصادی و سیاسی
کشورهای عضو بریکس با سیستم‌های اقتصادی و سیاسی مختلفی روبرو هستند که گاهی منجر به اختلاف در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای پروژه‌ها می‌شود. مثلاً تفاوت‌های سیاست پولی بین چین و برزیل می‌تواند توافق بر سر مسائل مالی مشترک را دشوار کند.
رقابت‌های داخلی
رقابت بر سر جذب سرمایه‌گذاری و منابع بین کشورهای عضو بریکس ممکن است به کاهش همکاری‌ها و افزایش تنش‌ها منجر شود. به عنوان مثال، هند و چین هر دو به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستند که ممکن است باعث رقابت شدید بین این دو کشور شود.
در سال 2020، هند با هدف تقویت امنیت ملی و حمایت از صنایع داخلی، قوانینی برای محدود کردن سرمایه‌گذاری‌های خارجی از کشورهای همسایه، به ویژه چین، وضع کرد. این محدودیت‌ها منجر به افزایش تنش‌های اقتصادی و دیپلماتیک بین دو کشور شد. چین این اقدامات را محدودکننده و تبعیض‌آمیز دانست و هشدار داد که این تصمیمات می‌تواند به روابط تجاری و سرمایه‌گذاری دو کشور آسیب برساند.
این مثال نشان می‌دهد که چگونه رقابت بر سر جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند به کاهش همکاری‌ها و افزایش تنش‌ها منجر شود. در حالی که هر دو کشور عضو بریکس تلاش می‌کنند تا سرمایه‌گذاری‌های خارجی را جذب کنند، چنین تنش‌هایی می‌تواند به مانعی برای همکاری‌های مشترک تبدیل شود.
نوسانات اقتصادی جهانی
نوسانات در بازارهای مالی جهانی و تغییرات در قیمت کالاها می‌تواند بر اقتصاد کشورهای عضو بریکس تأثیر منفی بگذارد و همکاری‌های اقتصادی را تحت‌الشعاع قرار دهد.
به عنوان مثال، کاهش قیمت نفت می‌تواند اقتصاد روسیه را با چالش‌های جدی مواجه کند. کاهش درآمدهای نفتی به کاهش توانایی روسیه برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشترک با سایر کشورهای عضو بریکس منجر می‌شود و می‌تواند به کاهش اعتماد بین‌المللی در همکاری‌های اقتصادی با روسیه منتهی شود. این وضعیت می‌تواند تنش‌های اقتصادی و سیاسی بین روسیه و سایر اعضای بریکس را افزایش دهد.
مشکلات زیرساختی
برخی از کشورهای عضو بریکس با مشکلات زیرساختی مواجه هستند که می‌تواند اجرای پروژه‌های مشترک را دشوار کند.
پروژه راه‌آهن مومباسا-نایروبی یکی از بزرگترین پروژه‌های زیربنایی آفریقا است که با همکاری چین و چند کشور عضو بریکس اجرا شد. هدف این پروژه اتصال بندر مومباسا در کنیا به پایتخت نایروبی و بهبود شبکه حمل و نقل ریلی بود تا تبادلات تجاری تسهیل شود. در ابتدا، امیدها بسیار بود، اما به زودی چالش‌ها سر برآوردند. مشکلات مالی به یکی از بزرگترین موانع تبدیل شد؛ کنیا و دیگر کشورها با کمبود منابع مالی مواجه شدند که باعث کندی پیشرفت پروژه شد. علاوه بر این، کمبود تجهیزات مدرن و نیروی کار ماهر نیز به مشکلات افزوده شد، و تیم‌های فنی نتوانستند به سرعت مورد انتظار عمل کنند.
تأخیرهای مدیریتی و عدم هماهنگی بین کشورهای عضو بریکس باعث طولانی شدن زمان اجرای پروژه شد. هر روزی که پروژه به تأخیر می‌افتاد، هزینه‌های اضافی بر بودجه اولیه تحمیل می‌شد و فشارهای مالی افزایش می‌یافت. این داستان نه تنها نشان‌دهنده چالش‌های جدی در اجرای پروژه‌های مشترک بین کشورهای عضو بریکس است، بلکه نیاز به هماهنگی و همکاری بهتر بین اعضا را نشان می‌دهد.
تأثیرات سیاسی و دیپلماتیک
فشارهای سیاسی و دیپلماتیک از سوی کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌ها و همکاری‌های بریکس تأثیر منفی بگذارد.
تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه توسط کشورهای غربی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر همکاری‌های اقتصادی این کشور با سایر اعضای بریکس داشته باشد. این تحریم‌ها می‌توانند موجب محدودیت‌های مالی برای بانک‌ها و شرکت‌های روسی شوند و دسترسی به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و منابع مالی را کاهش دهند. علاوه بر این، محدودیت‌های انتقال پول و ارتباطات مالی بین روسیه و کشورهای دیگر نیز می‌تواند به تعویق پروژه‌های مشترک و کاهش همکاری‌های اقتصادی منجر شود.
تفاوت حقوقی و بوروکراتیک
موانع حقوقی و بوروکراتیک می‌تواند اجرای پروژه‌ها و همکاری‌ها بین کشورهای عضو بریکس را کند یا دشوار کند.
یکی از مشکلات اصلی که بریکس با آن مواجه است، تفاوت‌های حقوقی بین کشورهای عضو است. هر کشور قوانین و مقررات خاص خود را دارد که ممکن است با قوانین دیگر کشورهای عضو هماهنگ نباشد. این تفاوت‌ها می‌تواند به تأخیر در تصویب قراردادها و اجرای پروژه‌های مشترک منجر شود.
به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۷ که کشورهای عضو بریکس تصمیم به تأسیس بانک توسعه جدید (NDB) گرفتند، تفاوت‌های قوانین مالی و مقررات بوروکراتیک بین کشورهای عضو، مانند نیاز به تأیید از نهادهای مختلف دولتی و تفاوت در سیستم‌های قانونی، به ویژه در روسیه، باعث شد تا فرآیند تأیید و راه‌اندازی بانک پیچیده‌تر و طولانی‌تر شود.
آینده بریکس
پتانسیل‌های توسعه‌ای
توسعه اقتصادی: کشورهای عضو بریکس با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، انرژی و فناوری اطلاعات، می‌توانند بهبود قابل توجهی در شبکه‌های ارتباطی و کارای اقتصادی داشته باشند. همچنین، افزایش همکاری‌های تجاری داخلی و خارجی میان کشورهای عضو بریکس می‌تواند به گسترش بازارها و ایجاد فرصت‌های اقتصادی جدید منجر شود. این امر می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشورهای عضو و تقویت جایگاه آن‌ها در بازار جهانی کمک کند.
پیشرفت‌های علمی و فناوری: همکاری‌های تحقیقاتی بین کشورهای عضو بریکس می‌تواند به نوآوری‌های جدید و پیشرفت‌های تکنولوژیک منجر شود. با سرمایه‌گذاری در صنایع نوآورانه مانند هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی و انرژی‌های پاک، کشورهای عضو بریکس می‌توانند نقش مهمی در توسعه فناوری‌های پیشرفته ایفا کنند
پیشرفت‌های علمی و فناوری: همکاری‌های تحقیقاتی بین کشورهای عضو بریکس می‌تواند به نوآوری‌های جدید و پیشرفت‌های تکنولوژیک منجر شود. با سرمایه‌گذاری در صنایع نوآورانه مانند هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی و انرژی‌های پاک، کشورهای عضو بریکس می‌توانند نقش مهمی در توسعه فناوری‌های پیشرفته ایفا کنند.
توسعه اجتماعی و فرهنگی: افزایش برنامه‌های تبادل فرهنگی و آموزشی می‌تواند به تقویت تفاهم بین ملت‌ها و بهبود روابط بین‌المللی منجر شود. پروژه‌های توسعه پایدار نیز می‌توانند نقش مهمی در مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش فقر ایفا کنند. همکاری در این زمینه‌ها می‌تواند به ایجاد یک جامعه جهانی پایدارتر و عادلانه‌تر کمک کند و نقش بریکس را در مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی برجسته‌تر کند.
یکی از برنامه‌های تبادل فرهنگی و آموزشی:
در سال ۲۰۱۹، بریکس برنامه‌ای به نام “بریکس آکادمیک” را آغاز کرد که هدف آن ارتقاء تبادل دانشجویان، اساتید و محققان بین کشورهای عضو بود. این برنامه با ارائه بورسیه‌های تحصیلی، فلوشیپ‌ها و فرصت‌های تحقیقاتی مشترک، به دانشجویان و محققان از کشورهای مختلف بریکس این امکان را داد که در دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی سایر کشورهای عضو تحصیل و تحقیق کنند.
یکی از پروژه‌های توسعه پایدار:
در پروژه “انرژی‌های تجدیدپذیر در آفریقای جنوبی”، کشورهای عضو بریکس با همکاری یکدیگر و سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، به توسعه و تولید انرژی پاک در آفریقای جنوبی کمک کردند. این پروژه نه تنها به کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و کاهش آلودگی هوا کمک کرد، بلکه اشتغال‌زایی و کاهش فقر در مناطق محروم را نیز به همراه داشت و نقش مهمی در مقابله با تغییرات اقلیمی و ایجاد جامعه‌ای پایدارتر و عادلانه‌تر را ایفا کرد.
برنامه‌های جدید بریکس
ایجاد یک ارز مشترک
یکی از اهداف بلندمدت بریکس، ایجاد یک ارز مشترک برای تسهیل تجارت بین‌المللی بین کشورهای عضو است. این ارز می‌تواند به کاهش وابستگی به دلار آمریکا و تقویت همبستگی اقتصادی بین کشورهای عضو بریکس کمک کند. بحث‌ها و مذاکرات در این زمینه همچنان ادامه دارد و کارشناسان اقتصادی بریکس در حال بررسی چگونگی پیاده‌سازی این ایده هستند.
پروژه‌های جدید انرژی پاک
کشورهای عضو بریکس برنامه‌ریزی کرده‌اند تا سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌تری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک انجام دهند. به عنوان مثال، پروژه‌هایی برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در برزیل در دستور کار قرار دارند. این پروژه‌ها هدف دارند تا به کاهش آلودگی و تأمین انرژی پایدار کمک کنند.
گسترش برنامه‌های تبادل فرهنگی
بریکس به دنبال افزایش تعداد برنامه‌های تبادل فرهنگی و آموزشی، مثل بورسیه‌های تحصیلی بیشتر برای دانشجویان و پژوهشگران کشورهای عضو است.
همکاری‌های بهداشتی و درمانی
بریکس برنامه‌هایی برای مقابله با بیماری‌های مشترک و افزایش تبادل اطلاعات و تجربیات در زمینه بهداشت عمومی دارد. همچنین، این گروه در نظر دارد تا همکاری‌های خود را در زمینه تولید و توزیع واکسن‌ها و داروهای حیاتی افزایش دهد.
توسعه زیرساخت‌های دیجیتال
با توجه به اهمیت رو به افزایش فناوری اطلاعات و ارتباطات، کشورهای عضو بریکس برنامه‌ریزی کرده‌اند تا سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در توسعه زیرساخت‌های دیجیتال انجام دهند. ازجمله، ایجاد شبکه‌های ارتباطی پیشرفته، توسعه فناوری‌های 5G و بهبود دسترسی به اینترنت برای همه اعضا و همینطور مکان‌های دورافتاده.
این برنامه‌ها و اهداف بلندمدت نشان‌دهنده تعهد بریکس به توسعه پایدار، همکاری‌های بین‌المللی و تقویت اقتصادهای کشورهای عضو است. با پیشبرد این برنامه‌ها، بریکس می‌تواند نقش مهم‌تری در شکل‌دهی به روابط بین‌الملل و اقتصاد جهانی ایفا کند.
آینده بریکس می‌تواند پر از فرصت‌ها و چالش‌ها باشد. با وجود تنوع زیاد در اقتصادها و فرهنگ‌های اعضای بریکس، این گروه توانایی ایجاد یک جبهه اقتصادی و سیاسی قدرتمند را دارد که می‌تواند نقش مهمی در تعادل قدرت جهانی ایفا کند. کشورهای عضو بریکس با ادامه همکاری و اشتراک‌گذاری منابع و دانش، می‌توانند در مقابله با چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی، کاهش فقر و توسعه فناوری پیشرو باشند.
با این حال، این مسیر بدون چالش نخواهد بود. موانع حقوقی و بوروکراتیک، رقابت‌های داخلی، و فشارهای سیاسی خارجی می‌توانند به مشکلات و تأخیر در اجرای پروژه‌های مشترک منجر شوند. اما با توجه به تعهد و انگیزه اعضای بریکس برای همکاری، این گروه می‌تواند بر این موانع غلبه کرده و به یک نیروی مؤثر در توسعه اقتصادی و اجتماعی جهانی تبدیل شود.
تماشای این ویدئوها را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
DeDollarization: Why Russia, North Korea, & Vietnam Teamed Up
The End Of The US Dollar | What You Must Know
دیدگاه خود را بنویسید