در دنیای پر رمز و راز اقتصاد جهانی، زمانی هم بود که دلار آمریکا بر همه چیز حکمرانی می‌کرد. اما در نشست سردی که در کازان روسیه برگزار شد، نمایندگان کشورهای عضو بریکس گرد هم آمدند تا جرقه‌ای از یک تحول بزرگ را روشن کنند. ایده‌های نوآورانه‌ای مانند “بریکس پی” مطرح شدند تا دلار آمریکا را به چالش بکشند و استقلال اقتصادی بیشتری برای این کشورها به ارمغان بیاورند.
دوران جدید اقتصادی
آیا این آغاز دوران جدیدی در اقتصاد جهانی است؟
در اجلاس اخیر بریکس که در روسیه برگزار شد، یکی از موضوعات مهم، ایجاد یک سیستم پرداخت جدید و مستقل برای کشورهای عضو بریکس بود. این سیستم پرداخت جدید به منظور کاهش وابستگی به دلار آمریکا و تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی بین کشورهای عضو بریکس طراحی می‌شود.
بریکس به عنوان یک بلوک اقتصادی می‌تواند تغییرات عمده‌ای در نظام مالی جهانی ایجاد کند. این بلوک می‌تواند منجر به کاهش وابستگی به دلار و روی آوردن به سیستم پرداخت جدید و مستقل شود. این تغییرات می‌تواند تأثیرات متعددی داشته باشد:
- کاهش قیمت کالاها
کاهش وابستگی به دلار به این معنا است که کشورهای عضو بریکس می‌توانند مبادلات تجاری خود را با واحد ارزی خود انجام دهند. این امر به کاهش هزینه‌های تبدیل ارز و کاهش تأثیرات نوسانات نرخ ارز کمک می‌کند. به این ترتیب، قیمت کالاها به صورت جهانی ممکن است کاهش یابد چون تأثیرات مستقیم نرخ دلار کاهش می‌یابد.
- تغییر سیاست‌های پولی
کشورهای عضو بریکس با داشتن واحد ارزی مشترک و مستقل، می‌توانند سیاست‌های پولی و اقتصادی خود را با انعطاف بیشتری تنظیم کنند. این تغییرات می‌تواند به نفع اقتصادهای ملی این کشورها باشد و وابستگی به سیاست‌های پولی فدرال رزرو آمریکا کاهش یابد.
- کاهش تأثیر تحریم‌ها
یکی از مزایای مهم داشتن سیستم پرداخت مستقل، کاهش تأثیر تحریم‌های اقتصادی آمریکا است. با استفاده از سیستم مالی بریکس، کشورهای عضو می‌توانند تجارت و تراکنش‌های مالی خود را بدون نیاز به استفاده از دلار انجام دهند. این امر می‌تواند به کاهش فشارهای اقتصادی بر کشورهایی مثل ایران کمک کند.
- تجارت بین‌المللی
با ایجاد یک سیستم پرداخت جدید و مستقل، تجارت بین کشورهای عضو بریکس تسهیل می‌شود. این امر باعث افزایش تبادلات تجاری بین این کشورها و حتی با سایر کشورهای جهان می‌شود. با کاهش وابستگی به دلار، این کشورها می‌توانند شرایط بهتری برای تجارت بین‌المللی فراهم کنند.
این تغییرات برای سرمایه‌گذاران و بازرگانان اهمیت ویژه‌ای دارد چون به ایجاد یک محیط تجاری پایدارتر و کمتر وابسته به نوسانات دلار کمک می‌کند. این اقدامات می‌تواند منجر به رشد اقتصادی پایدارتر و کاهش ریسک‌های مرتبط با نوسانات ارزی شود.
- افزایش نفوذ اقتصادی و سیاسی بریکس
بریکس با افزایش همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو، می‌تواند نفوذ اقتصادی و سیاسی خود را در سطح جهانی افزایش دهد. این افزایش نفوذ ممکن است منجر به چالش‌های جدیدی برای کشورهای جی7 (هفت کشور بزرگ صنعتی دنیا: ایالات متحده آمریکا، کانادا، ژاپن، آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا) شود و توازن قدرت جهانی را تغییر دهد.
از دلارزدایی تاریخی تا انقلاب بریکس پی
داستان دلارزدایی از زمان‌های گذشته تا امروز نشان می‌دهد که چگونه کشورها تلاش کرده‌اند تا با کاهش وابستگی به ارزهای مسلط، استقلال اقتصادی خود را افزایش دهند. در قرن 16 و 17، اسپانیا با استخراج نقره از مستعمرات آمریکای جنوبی، موجب تغییرات اقتصادی عمده‌ای در اروپا شد که نمونه‌ای از دلارزدایی اولیه است.
این تجربیات تاریخی به کشورهای معاصر مانند چین، روسیه، ایران و اعضای بریکس الهام بخشیده است تا سیستم‌های مالی مستقل از دلار آمریکا ایجاد کنند. از ابتکار چین در تجارت نفت با یوان گرفته تا تصمیم روسیه برای حذف دلار از صندوق ثروت ملی، همه نشان‌دهنده تمایل کشورها برای کاهش نفوذ دلار و تقویت ارزهای محلی است. این تلاش‌ها نه تنها به تنوع‌بخشی ذخایر ارزی کمک می‌کند، بلکه راهی برای مقاومت در برابر تحریم‌های اقتصادی و افزایش قدرت اقتصادی داخلی نیز فراهم می‌آورد.
اسپانیا، تاریخی از تأثیرات تغییرات ارزی بر جهان
در قرن 16، اسپانیا با کشف معادن غنی نقره در سرزمین‌های جدید خود در آمریکای جنوبی، به ویژه در پرو و بولیوی، به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل شد. پادشاهان اسپانیا با خوشحالی شاهد ورود ثروت بی‌پایانی به کشورشان بودند. هر روز کشتی‌های پر از نقره از بندرهای آمریکای جنوبی راهی اسپانیا می‌شدند، ثروتی که اسپانیا را به قدرتی بی‌بدیل در اروپا تبدیل کرده بود.
اما با افزایش عرضه نقره، ارزش این فلز گران‌بها به تدریج کاهش یافت. سکه‌های نقره‌ای که زمانی قدرت خرید زیادی داشتند، حالا ارزش کمتری پیدا کردند. تورم آغاز شد و قیمت کالاها در اسپانیا و سایر کشورهای اروپایی بالاتر رفت.
کشاورزان و صنعتگران که برای تأمین معیشت خود به فروش محصولاتشان متکی بودند، با مشکلات جدیدی مواجه شدند. افزایش قیمت‌ها باعث کاهش قدرت خرید مردم عادی شد و نارضایتی‌های اجتماعی گسترش یافت. اسپانیا که زمانی در اوج ثروت و قدرت بود، اکنون با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کرد.
دولت‌های اروپایی نیز تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفتند. سیستم‌های مالی و ارزی نیاز به بازنگری داشتند. کشورهای اروپایی مجبور شدند تا راه‌حل‌هایی برای مقابله با کاهش ارزش نقره و تورم پیدا کنند.
داستان اسپانیا نشان می‌دهد که چگونه افزایش عرضه نقره و مدیریت نادرست آن، به کاهش ارزش نقره و تورم در اروپا منجر شد. این تجربه تاریخی درس‌های مهمی در مورد اهمیت کنترل تورم و مدیریت منابع اقتصادی به همراه داشت، که همچنان به کشورها در تلاش برای کاهش وابستگی به ارزهای مسلط و تقویت استقلال اقتصادی الهام می‌بخشد.
دلارزدایی: حرکت به سوی استقلال اقتصادی
دلار زدایی یا “Dedollarization” به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن کشورها یا نهادها تلاش می‌کنند وابستگی خود به دلار آمریکا را در معاملات بین‌المللی و ذخایر مالی کاهش دهند. این اقدام به منظور افزایش استقلال اقتصادی، کاهش تأثیرات تحریم‌های اقتصادی آمریکا و متنوع‌سازی سیستم‌های مالی جهانی صورت می‌گیرد. دلار زدایی ممکن است شامل اقداماتی مانند استفاده از ارزهای محلی در تجارت بین‌المللی، توسعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCs)، ایجاد سیستم‌های پرداخت مستقل مانند “بریکس پی”، و تقویت همکاری‌های اقتصادی با کشورهای دیگر باشد
این فرآیند می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر توازن قدرت اقتصادی جهان داشته باشد و به کشورها امکان می‌دهد تا از نفوذ اقتصادی دلار آمریکا کم کنند و در عین حال خطرات مرتبط با وابستگی بیش از حد به یک ارز واحد را کاهش دهند.
به عنوان مثال چند کشور زیر تغییراتی در روند معاملات یا تجارت خود ایجاد کردند، تا بتوانند وابستگی خود به دلار را کاهش دهند:
- چین
تصور کنید چین، غول اقتصادی آسیا، از سال ۲۰۱۱ به تدریج از سایه دلار آمریکا بیرون آمده و به سمت یوان خود حرکت کرده است. این تغییر بزرگ زمانی قابل توجه شد که چین در مارس ۲۰۱۸ اعلام کرد خرید نفت را با یوانی که پشتوانه آن طلاست، آغاز می‌کند.
اخبار هیجان‌انگیزتر زمانی منتشر شد که گزارش‌هایی ادعا کردند عربستان سعودی در حال مذاکره برای تجارت نفت و گاز با یوان چینی به جای دلار است. اوج این تلاش‌ها در دسامبر ۲۰۲۲ در نشست شورای همکاری خلیج فارس بود، جایی که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، درخواست کرد تجارت نفتی به یوان انجام شود. در می ۲۰۲۳، چین خرید تقریباً ۸۸ میلیارد دلار نفت، زغال‌سنگ و فلزات روسی را به یوان تغییر داد.
- هند
هند نیز نمی‌خواست از این موج دلارزدایی عقب بماند. این کشور به دنبال تقویت اقتصاد خود از طریق کاهش وابستگی به دلار آمریکا است. رهبران هند تصمیم گرفتند که روپیه (₹) را به یک ارز خارجی تبدیل کنند و سهم خود را در تجارت جهانی افزایش دهند. این اقدام به ثبات بیشتر ارز ملی و کاهش تأثیرات نوسانات دلار کمک خواهد کرد.
- ایران
ایران با چالش‌های سنگین تحریم‌های اقتصادی آمریکا مواجه است و به همین دلیل تلاش می‌کند تا روش‌های جدیدی برای تجارت بین‌المللی بدون اتکا به دلار آمریکا پیدا کند. این کشور به تدریج به سمت استفاده از ارزهای جایگزین مانند یورو حرکت کرده است و از تکنولوژی‌های نوینی مثل فناوری زنجیره بلوک و ارزهای دیجیتال بهره می‌برد تا بتواند مسیرهای مالی جدیدی برای خود ایجاد کند و از محدودیت‌های سیستم مالی جهانی عبور کند.
- عربستان سعودی
عربستان سعودی، به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان، در ژانویه ۲۰۲۳ یک تصمیم راهبردی گرفت که تجارت با ارزهای دیگر به جز دلار آمریکا را آغاز کند. محمد الجعدان، وزیر دارایی این کشور، اعلام کرد که عربستان آماده است به یک سیستم چندارزی روی آورد و تجارت خود را با ارزهای مختلف گسترش دهد. این تصمیم نشان دهنده‌ی تمایل عربستان برای کاهش وابستگی به دلار و تنوع‌بخشی به ذخایر ارزی خود است.
- روسیه
روسیه یکی از پیشروان دلارزدایی است. در ژوئن ۲۰۲۱، این کشور اعلام کرد که دلار را از صندوق ثروت ملی خود حذف می‌کند تا از تحریم‌های غربی مصون بماند. تا سال ۲۰۲۳، درصد تراکنش‌های مالی روسیه با چین که به دلار انجام می‌شد به حدود ۵ درصد کاهش یافت. این اقدام نشان دهنده موفقیت روسیه در کاهش وابستگی به دلار بود.
روسیه همچنین برنامه‌ریزی کرده بود تا یوان بیشتری برای تسویه حساب‌های تجاری خود خریداری کند. وزارت دارایی و بانک مرکزی روسیه در ژانویه ۲۰۲۳ اعلام کردند که 54.5 میلیارد روبل ارز خارجی خواهند فروخت تا وابستگی به دلار کاهش یابد.
تلاش‌های دلارزدایی توسط کشورهای مختلف مانند چین، روسیه و ایران، الهام‌بخش بریکس برای ایجاد سیستم پرداخت بریکس پی شده است.
بریکس: اتحاد قوی با هدف دلارزدایی
بریکس، دیگر نمادی از یک اتحاد قوی بین کشورهایی است که قصد دارند با ایجاد سیستم پرداخت “بریکس پی”، دلار آمریکا را از تخت پادشاهی ارز جهانی کنار بزنند. در نشست بریکس که در کازان روسیه برگزار شد، کشورهای عضو بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی به همراه اعضای جدید یعنی ایران، امارات متحده عربی، مصر و اتیوپی که در سال 2023 به این گروه اضافه شدند، سیستم پرداخت جدیدی را معرفی کردند.
بریکس اکنون نماینده‌ی تقریبا 34 درصد از مساحت زمین، 36.7 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان، 24.15 درصد از حجم صادرات جهانی، بیش از 45 درصد از جمعیت جهان، تقریبا 40 درصد از تولید صنعتی و بیش از 40 درصد از برداشت گندم جهان است. این نشان‌دهنده قدرت عظیمی است که بریکس در همکاری‌ها و تأثیرگذاری بر تحولات اقتصادی و مالی جهانی دارد.
اکنون می‌خواهیم ببینیم آیا بریکس با این حجم از دستاورد که در وبلاگ پیش هم بررسی کردیم، به هدف خود می‌رسد؟ می‌تواند دلار را کنار بگذارد؟ بریکس پی به سرانجام می‌رسد؟
به نظر من اول باهم داستان قدرتمند شدن دلار آمریکا را بررسی کنیم:
در دهه 1930، ایالات متحده با رکود بزرگ مواجه بود. اوضاع بسیار بد بود و یک نفر از هر چهار نفر شغلی نداشت، فقر و رکود اقتصادی آمریکا را در برگرفته بود. اما جنگ جهانی دوم همه چیز را تغییر داد و آمریکا شروع به تولید برای جنگ کرد، این کار اقتصاد را تقویت کرد و رکود را به پایان رساند.
این تغییر آمریکا را به یک قدرت اقتصادی تبدیل کرد و دلار به بهترین پول برای تجارت جهانی تبدیل شد. سپس در سال 1944 در کنفرانس برتون وودز (Bretton Woods)، آمریکا از قدرت اقتصادی خود استفاده کرد تا دلار را به عنوان ارز اصلی ذخیره یا ارز ذخیره جهانی تبدیل کند. در این دوره اکثر کشورها در سراسر جهان به دلیل عدم موفقیت اقتصادهای خود از این موضوع حمایت کردند و شروع به متصل کردن ارزهای خود به دلار آمریکا کردند.
در دهه 1970، رئیس‌جمهور نیکسون طی چندین اقدام اقتصادی ارتباط مستقیم دلار با طلا را قطع کرد، سیستم برتون وود را منهدم کرد و و ارزهای فیات ایجاد شدند. این تغییرات دلار را تبدیل به واحد ارزی مستقل و بدون پشتیبانی طلا کرد که به نوعی منجر به آغاز کاهش ارزش دلار آمریکا نیز آغاز شد.
اما این تنها دلیل همه این مسائل نبود. در طول سال‌ها، علت اصلی درگیری‌های جهانی، تحریم‌ها و استفاده از دلار به عنوان سلاح بود و اکنون کشورهای عضو بریکس دلار را به عنوان یک محدودیت برای رشد خود می‌دانند. به همین دلیل است که آن‌ها اکنون در حال ایجاد سیستم‌های مالی خود خارج از دلار آمریکا هستند و دقیقاً همین موضوع در نشست اخیر بریکس مطرح شد.
یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین صحبت‌ها در این نشست، “بریکس پی” بود، یک سیستم پرداخت جایگزین که به هیچ وجه به دلار آمریکا وابسته نیست.
در سال 2019، بانک تسویه بین‌المللی سوئیس (BIS) به همراه چند بانک شریک، کار بر روی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCs) را آغاز کرد. هدف این پروژه ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی برای رقابت با ارزهای دیجیتال بود.
این تلاش به توسعه یکی از برجسته‌ترین سیستم‌های پرداخت جهان به نام پروژه “Embridge” منجر شد. در سال 2021، این پروژه به مرحله “MVP”، (به نسخه‌ای از محصول اشاره دارد که فقط شامل ویژگی‌ها و قابلیت‌های اساسی است که برای ارائه به کاربران اولیه و کسب بازخورد لازم است) رسید. به این معنا که آن‌ها سیستم را آزمایش کردند، به نتایج مطلوبی دست یافتند و توانستند میلیاردها دلار را به سرعت و با هزینه بسیار کم منتقل کنند. اما تنها چند هفته پیش، بانک تسویه بین‌المللی به طور ناگهانی از این پروژه خارج شد.
چه کسانی پروژه “Mbridge” را ایجاد کرده بودند؟
این افراد شامل چین، امارات متحده عربی و ایران بودند که به تازگی به عنوان اعضای جدید اتحاد بریکس پیوسته‌اند. بنابراین نگرانی‌هایی وجود دارد که Mbridge می‌تواند توسط افرادی مانند پوتین و روسیه برای ایجاد سیستم خود برای کشورهای عضو بریکس استفاده شود.
در آخرین نشست بریکس که در کازان روسیه برگزار شد، این سیستم پرداخت جدید تحت نام “بریکس پی” معرفی شد. بریکس پی، شبیه به اپل پی، اما برای کشورهای عضو بریکس طراحی شده و همانطور که اشاره شد، هدف آن تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی و کاهش وابستگی به دلار آمریکا است.
یکی از نکات جالب درباره “بریکس پی” این است که این سیستم بر پایه تکنولوژی غیرمتمرکز قرار دارد و از اپلیکیشن مبتنی بر کیوآر کد برای پرداخت‌های B2B (Business to Business) و مؤسسات استفاده می‌کند. در نشست اخیر بریکس که در کازان روسیه برگزار شد، کارت‌های فیزیکی با نشانه 500 روبل به عنوان یک اشاره نمادین به آینده این سیستم توزیع شدند.
هدف اصلی بریکس پی، رسیدن به استقلال کامل از سیستم‌های پرداخت غربی تا پایان سال 2024 است. در صورتی که این هدف تحقق یابد، می‌تواند وابستگی این کشورها به دلار آمریکا را به طور چشمگیری کاهش دهد. هر یک چهار عضو جدید نیز یعنی مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی با منابع و توانایی‌های خاص خود، به تقویت بریکس کمک می‌کنند و گسترش این اتحاد را به مناطق آفریقا، خاورمیانه و آسیا تسهیل می‌کنند.
موضوع مورد بحث دیگر: تقویت بانک توسعه جدید
یکی از اتفاقات مهم دیگری که در این نشست افتاد، وعده تقویت بانک توسعه جدید (NDB) از طریق اعطای وام به کشورهای در حال توسعه بود. هدف آن‌ها این است که حداقل 30 درصد از تأمین مالی خود را ، به عنوان جایگزینی برای صندوق بین‌المللی پول (IMF: صندوق بین‌المللی پول یک بانک مرکزی است که در ازای سیاست‌هایی که معمولاً به نفع غرب و کشورهایی مانند آمریکا است، به کشورهای در حال توسعه وام می‌دهد)، به ارز محلی کشورهای وام‌گیرنده ارائه دهند.
صندوق بین‌المللی پول (IMF) معمولاً وام‌های خود را با شرایط و سیاست‌هایی ارائه می‌دهد که به نفع غرب و کشورهایی مانند آمریکا است. اما بانک توسعه جدید (NDB) تصمیم دارد وام‌ها را بدون هیچ قید و شرط غربی به کشورهای در حال توسعه ارائه دهد. این امر به ویژه برای کشورهایی که نمی‌خواهند با آمریکا تعامل داشته باشند، بسیار مفید خواهد بود.
علاوه بر این، NDB وام‌های خود را به ارزهای غیر از دلار آمریکا ارائه می‌دهد، که این امر بازپرداخت وام‌ها را برای کشورهای در حال توسعه آسان‌تر می‌کند. این اقدامات با هدف ایجاد پایه‌ای قوی برای بریکس و مقاومت در برابر تحریم‌های اقتصادی آمریکا طراحی شده‌اند، به ویژه برای کشورهایی مانند روسیه که تحت فشار تحریم‌ها قرار دارند.
حالا چرا این موضوع اهمیت دارد؟
دلار آمریکا برای دهه‌ها به عنوان ارز ذخیره جهانی عمل کرده است، یعنی ارز پیش‌فرض برای تجارت جهانی بوده است. بدون شک این وضعیت به نفع اقتصاد آمریکا، مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران بوده است، زیرا همه کسانی که دارایی‌های خود را به دلار آمریکا نگه داشتند، به مراتب ثروتمندتر شدند. اما اگر بریکس به مسیر خود ادامه دهد و به هدف خود برسد، این وضعیت می‌تواند به طور چشمگیری تغییر کند.
این مسئله قرار است بر پورتفولیوی سهام، بیت‌کوین و املاک تأثیر بگذارد؟
سرمایه‌گذاران از عدم قطعیت دوری می‌کنند، و ظهور یک گروه مالی رقیب می‌تواند سطح بالایی از عدم قطعیت را ایجاد کند. بریکس با ایده ایجاد سیستم‌های تجاری جدید خارج از نفوذ وال استریت، می‌تواند یکی از این گروه‌های تأثیرگذار باشد. یکی از برنامه‌های مطرح‌شده، ایجاد یک بورس کالا پشتیبانی‌شده توسط بریکس است. اگر این بورس موفق شود و مورد توجه قرار گیرد، ممکن است قیمت نفت و غلات تحت تأثیر قرار بگیرد و نفوذ آمریکا بر قیمت‌های جهانی کالاها کاهش یابد.
این اقدام شبیه به کاری است که اوپک با نفت انجام داد، اما در مقیاسی بزرگ‌تر و در صنایع مختلف. با پیوستن کشورهای بیشتری به بریکس، این گزینه به ویژه برای کشورهایی که احساس می‌کنند توسط سیاست‌های غربی به حاشیه رانده شده‌اند، جذاب‌تر خواهد شد.
نشست اخیر بریکس در کازان روسیه، نقطه عطفی در تاریخ اقتصادی جهان بود. معرفی “بریکس پی” و تقویت بانک توسعه جدید NDB نشان داد که کشورهای عضو بریکس در کاهش وابستگی خود به دلار آمریکا را جدی هستند و تصمیم دارند سیستم‌های مالی مستقل خود را ایجاد کنند. این اقدامات نه تنها به استقلال اقتصادی این کشورها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند توازن قدرت جهانی را به طور چشمگیری تغییر دهد.
از تلاش‌های دلارزدایی کشورهای مختلف گرفته تا ایجاد سیستم‌های پرداخت نوین، همه نشان می‌دهد که دوران جدیدی در حال شکل‌گیری است. کشورهایی که احساس می‌کنند توسط سیاست‌های غربی به حاشیه رانده شده‌اند، اکنون در حال هموار کردن مسیری جدید هستند که می‌تواند به ایجاد یک نظام مالی جهانی متنوع‌تر و پایدارتر منجر شود.
باید به این نکته توجه داشت که هر تغییری در نظام مالی جهانی، نیازمند بررسی و تحلیل دقیق است. در نهایت، این تحولات می‌تواند به ایجاد یک اقتصاد جهانی متوازن‌تر و عادلانه‌تر منجر شود، که در آن همه کشورها بتوانند به توسعه و رشد پایدار دست یابند. آیا بریکس می‌تواند به هدف خود برسد و دلار را از تخت پادشاهی ارز جهانی پایین بکشد؟ تنها زمان می‌تواند به این سوال پاسخ دهد، اما چیزی که مشخص است، این است که جهان در آستانه تغییرات عظیمی قرار دارد.
ویدئوهای پیشنهادی:
BRICS Summit Bombshell: The New World Order in Finance
BRICS Countries Just Ditched the U.S. Dollar
Are BRICS countries already challenging the US-led world order? | The Bottom Line
دیدگاه خود را بنویسید